ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్రం ఎంతో ప్రాచీనమైన, ఆధ్యాత్మికంగా మహత్తరమైన దేవాలయాలకు ప్రసిద్ధి చెందింది. ప్రతి ఆలయానికి స్వంతమైన కథ, ప్రత్యేకత, ఆధ్యాత్మిక చరిత్ర వుంది. ఈ కథనంలో ఆంధ్రప్రదేశ్‌లోని టాప్ 20 దేవాలయాల గురించి, వాటి విశిష్టత, పురాణ గాథలు, ప్రసాదాలు, భక్తులకు కల్పించే సౌకర్యాలు, ఆనవాయితి, నమ్మకాల గురించి వివరణాత్మకంగా తెలుసుకుందాం.
Contents
- 1 1. తిరుమల వెంకటేశ్వర స్వామి దేవాలయం
- 2 2. శ్రీకాళహస్తి శివాలయం
- 3 3. కనకదుర్గ ఆలయం
- 4 4. అహోబిలం నరసింహ స్వామి ఆలయం
- 5 5. సూర్యనారాయణ స్వామి దేవాలయం
- 6 6. శ్రీ వీర వెంకట సత్యనారాయణ స్వామి దేవాలయం
- 7 7. మంచాల మహాలక్ష్మి ఆలయం
- 8 8. శ్రీశైలం మల్లికార్జున స్వామి దేవాలయం
- 9 9. శ్రీ కొణేటిరాయ స్వామి ఆలయం
- 10 10. పాపనాశనం వేంకటేశ్వర స్వామి ఆలయం
- 11 11. శ్రీ వేంపల్లి బాలసుబ్రహ్మణ్య స్వామి ఆలయం
- 12 12. సింహాచలం వరాహ నరసింహ స్వామి ఆలయం
- 13 13. అమరావతి అమరేశ్వర స్వామి ఆలయం
- 14 14. కూర్మ దేవాలయం, శ్రీకాకుళం
- 15 15. కడప వైకుంఠ పురం
- 16 16. అనంతపద్మనాభస్వామి ఆలయం
- 17 17. ద్వారకా తిరుమల వెంకటేశ్వర స్వామి ఆలయం
- 18 18. శ్రీ రాజరాజేశ్వరి దేవాలయం
- 19 19. పాణినీతి పాణితో దేవాలయం
- 20 20. శ్రీ వేదనారాయణ స్వామి దేవాలయం
1. తిరుమల వెంకటేశ్వర స్వామి దేవాలయం
స్థలం: తిరుమల, చిత్తూరు
స్థల పురాణం: తిరుమలలో ఉన్న ఈ ఆలయం ప్రపంచ ప్రసిద్ధి చెందినది. దివ్యక్షేత్రంగా విరాజిల్లుతోంది. ఇక్కడ కలియుగ ప్రత్యక్ష దైవంగా భావించే శ్రీవేంకటేశ్వరుడిని పూజిస్తారు. పురాణం ప్రకారం, శ్రీ మహాలక్ష్మి, మహావిష్ణువు కలిసిన ఈ ప్రాంతం భక్తుల కోరికలను తీర్చడానికి ప్రసిద్ధి చెందింది.
ప్రసాదం: ప్రసాదంగా “లడ్డూ” అందించబడుతుంది. ఇక్కడ అందించే లడ్డూ ప్రపంచ ప్రఖ్యాతి చెందింది. దీనిని భక్తులు ఎంతో ప్రీతిపాత్రంగా స్వీకరిస్తారు.
ఆనవాయితి: ప్రతి సంవత్సరం బ్రహ్మోత్సవాలు అత్యంత వైభవంగా జరుపబడుతుంది, ఈ సమయంలో కోట్లాది భక్తులు దేవాలయాన్ని సందర్శిస్తారు.
సౌకర్యాలు: భక్తులకు భోజన సదుపాయం, విశ్రాంతి గదులు, రవాణా సౌకర్యాలు మరియు మెడికల్ సదుపాయం అందుబాటులో ఉన్నాయి.
ప్రయాణ మార్గం: తిరుపతి నుండి 22 కిలోమీటర్ల దూరంలో ఉంది. రోడ్డు మార్గంలో బస్సులు మరియు ప్రైవేట్ వాహనాలు అందుబాటులో ఉన్నాయి.
2. శ్రీకాళహస్తి శివాలయం
స్థలం: శ్రీకాళహస్తి, చిత్తూరు
స్థల పురాణం: శ్రీకాళహస్తి ఆలయం ఆంధ్రప్రదేశ్ లోని ప్రాచీన శైవ క్షేత్రం. ఈ ఆలయం వాయు లింగంగా ప్రసిద్ధి చెందింది, ఇది పంచభూత స్థలాల్లో ఒకటిగా పరిగణించబడుతుంది.
ప్రసాదం: పులిహోర ప్రసాదంగా అందించబడుతుంది.
ఆనవాయితి: రాహు-కేతు శాంతి పూజ ఈ ఆలయంలో చాలా ప్రసిద్ధి చెందింది. నవగ్రహ పీడనల నుంచి ఉపశమనం పొందేందుకు భక్తులు ఈ ఆలయాన్ని భక్తులు సందర్శిస్తుంటారు.
సౌకర్యాలు: భక్తుల కోసం ప్రసాదాల విక్రయ కేంద్రాలు, విశ్రాంతి గదులు, పార్కింగ్ సౌకర్యాలు ఉన్నాయి.
ప్రయాణ మార్గం: తిరుపతి నుండి సుమారు 36 కిలోమీటర్ల దూరంలో ఉంది. రోడ్డు మార్గంలో బస్సులు అందుబాటులో ఉన్నాయి.
3. కనకదుర్గ ఆలయం
స్థలం: విజయవాడ, కృష్ణా జిల్లా
స్థల పురాణం: ఇంద్రకీలాద్రి పర్వతంపై ఉన్న కనకదుర్గ దేవాలయం, దుర్గామాతకు అంకితం చేయబడింది. పురాణం ప్రకారం, మహిషాసురుని సంహరించి దేవీ ఇక్కడ విశ్రాంతి తీసుకుందని నమ్ముతారు.
ప్రసాదం: పులిహోర మరియు లడ్డూ ప్రసాదాలుగా అందిస్తారు.
ఆనవాయితి: దసరా పండుగ సందర్భంగా ఆలయంలో ప్రత్యేక పూజలు, అలంకరణలు చేస్తారు. నవరాత్రుల సందర్భంగా అమ్మవారు వివిధ రూపాల్లో భక్తులకు దర్శనం ఇస్తారు. ఈ సమయంలో అమ్మవారిని సందర్శిస్తే కోరిన కోరికలు తీరుతాయని భక్తులు విశ్వసిస్తారు.
సౌకర్యాలు: భక్తుల కోసం ప్రసాదాల విక్రయ కేంద్రాలు, రవాణా సౌకర్యాలు, మరియు తాగునీటి సౌకర్యాలు అందుబాటులో ఉన్నాయి.
ప్రయాణ మార్గం: విజయవాడ రైల్వే స్టేషన్ నుండి 3 కిలోమీటర్ల దూరంలో ఉంది.
4. అహోబిలం నరసింహ స్వామి ఆలయం
స్థలం: అహోబిలం, నంద్యాల
స్థల పురాణం: అహోబిలం ఆలయం, నరసింహస్వామికి అంకితం చేయబడింది. ఈ ప్రదేశంలో నరసింహుడు తన భక్తుడైన ప్రహ్లాదుని రక్షించేందుకు హిరణ్యకశిపుని సంహరించాడని నమ్ముతారు.
ప్రసాదం: పులిహోర మరియు చక్కటి పాయసం ప్రసాదాలుగా అందించబడతాయి.
ఆనవాయితి: ముఖ్యంగా నరసింహ జయంతి పండుగను ఇక్కడ వైభవంగా జరుపుకుంటారు. భూత, ప్రేత పిశాచ పీడల నుంచి విముక్తి పొందేందుకు భక్తులు స్వామివారిని దర్శిస్తుంటారు.
సౌకర్యాలు: భక్తుల కోసం తాగునీటి సదుపాయం, విశ్రాంతి గదులు, ప్రసాదాల విక్రయ కేంద్రాలు ఉన్నాయి.
ప్రయాణ మార్గం: నంద్యాల నుండి సుమారు 70 కిలోమీటర్ల దూరంలో ఉంది. రోడ్డు మార్గంలో బస్సులు అందుబాటులో ఉన్నాయి.
5. సూర్యనారాయణ స్వామి దేవాలయం
స్థలం: అరసవల్లి, శ్రీకాకుళం
స్థల పురాణం: అరసవల్లిలో ఉన్న సూర్యనారాయణ స్వామి ఆలయం సూర్యభగవానుడికి అంకితం చేయబడింది. ఈ ఆలయం భారతదేశంలో ఉన్న అతి కొద్ది సూర్యదేవుని ఆలయాలలో ఒకటిగా ప్రసిద్ధి చెందింది.
ప్రసాదం: పులిహోర ప్రసాదంగా అందించబడుతుంది.
ఆనవాయితి: రథసప్తమి పండుగను ప్రతి సంవత్సరం వైభవంగా జరుపుతారు, ఈ సందర్భంగా సూర్యభగవానుడికి ప్రత్యేక పూజలు నిర్వహిస్తారు.
సౌకర్యాలు: భక్తులకు ప్రసాదాల విక్రయ కేంద్రాలు, పార్కింగ్ సౌకర్యాలు మరియు విశ్రాంతి గదులు అందుబాటులో ఉన్నాయి.
ప్రయాణ మార్గం: శ్రీకాకుళం పట్టణం నుండి సుమారు 5 కిలోమీటర్ల దూరంలో ఉంది.
6. శ్రీ వీర వెంకట సత్యనారాయణ స్వామి దేవాలయం
స్థలం: అన్నవరం, కృష్ణా
స్థల పురాణం: అన్నవరంలోని ఈ దేవాలయం సత్యనారాయణ స్వామికి అంకితం చేయబడింది. ఇది విస్తృతంగా ప్రజల కోరికలు తీర్చే దేవాలయం అని నమ్ముతారు.
ప్రసాదం: లడ్డూ ప్రసాదంగా అందించబడుతుంది.
ఆనవాయితి: ముఖ్యంగా కొత్తగా పెళ్లైన జంటలు సత్యనారాయణ వ్రతం ఇక్కడ నిర్వహిస్తారు. తద్వారా వారి వైవాహిక జీవితం సంతోషదాయకంగా ఉంటుందని నమ్ముతారు.
సౌకర్యాలు: భక్తులకు తాగునీటి సదుపాయం, ప్రసాదాల విక్రయ కేంద్రాలు, మరియు విశ్రాంతి గదులు అందుబాటులో ఉన్నాయి.
ప్రయాణ మార్గం: విజయవాడ నుండి అన్నవరం సుమారు 150 కిలోమీటర్ల దూరంలో ఉంది.
7. మంచాల మహాలక్ష్మి ఆలయం
స్థలం: విశాఖపట్నం
స్థల పురాణం: మంచాల గ్రామంలో ఉన్న ఈ మహాలక్ష్మి ఆలయం ఆంధ్రప్రదేశ్ లో ప్రసిద్ధి చెందిన ఆలయాలలో ఒకటి. ఈ దేవాలయంలో ఉన్న మహాలక్ష్మి విగ్రహం చాలా ప్రత్యేకంగా ఉందని నమ్ముతారు.
ప్రసాదం: పులిహోర మరియు దద్ధోజనం ప్రసాదాలుగా అందించబడతాయి.
ఆనవాయితి: ప్రత్యేకంగా దీపావళి పండుగ సందర్భంగా మహాలక్ష్మి ఆలయంలో ప్రత్యేక పూజలు నిర్వహిస్తారు.
సౌకర్యాలు: భక్తుల కోసం విశ్రాంతి గదులు, ప్రసాదాల విక్రయ కేంద్రాలు, మరియు పార్కింగ్ సౌకర్యాలు ఉన్నాయి.
ప్రయాణ మార్గం: విశాఖపట్నం పట్టణం నుండి సుమారు 15 కిలోమీటర్ల దూరంలో ఉంది.
8. శ్రీశైలం మల్లికార్జున స్వామి దేవాలయం
స్థలం: శ్రీశైలం, కర్నూలు
స్థల పురాణం: శ్రీశైలంలో ఉన్న ఈ ఆలయం జ్యోతిర్లింగ క్షేత్రాలలో ఒకటి. మల్లికార్జున స్వామి మరియు భ్రమరాంబిక దేవికి అంకితం చేయబడింది.
ప్రసాదం: పులిహోర, పాయసం ప్రసాదాలుగా అందించబడతాయి.
ఆనవాయితి: ప్రతి సంవత్సరం మహాశివరాత్రి పండుగ సందర్భంగా ఆలయంలో ప్రత్యేక పూజలు, ఉపవాసాలు నిర్వహిస్తారు.
9. శ్రీ కొణేటిరాయ స్వామి ఆలయం
స్థలం: కాసులపెంట, కర్నూలు
స్థల పురాణం: శ్రీ కొణేటిరాయ స్వామి ఆలయం శ్రీకృష్ణుడికి అంకితం చేయబడింది. ఈ ఆలయానికి సంబంధించిన కథనం ప్రకారం, శ్రీకృష్ణుడు ఈ ప్రాంతాన్ని సందర్శించాడని నమ్ముతారు.
ప్రసాదం: లడ్డూ ప్రసాదంగా అందించబడుతుంది.
ఆనవాయితి: ముఖ్యంగా గోపాల కల్యాణం పండుగ సందర్భంగా భక్తులు విశేషంగా పాల్గొంటారు.
సౌకర్యాలు: ప్రసాదాల విక్రయ కేంద్రాలు, విశ్రాంతి గదులు మరియు పార్కింగ్ సౌకర్యాలు అందుబాటులో ఉన్నాయి.
ప్రయాణ మార్గం: కర్నూలు పట్టణం నుండి సుమారు 60 కిలోమీటర్ల దూరంలో ఉంది.
10. పాపనాశనం వేంకటేశ్వర స్వామి ఆలయం
స్థలం: తిరుపతి, చిత్తూరు
స్థల పురాణం: పాపనాశనం ఆలయం తిరుపతి సమీపంలో వేంకటేశ్వర స్వామికి అంకితం చేయబడింది. ఈ ఆలయంలో పవిత్ర పాపనాశనం జలపాతం ఉంది. ఇందులో స్నానం చేయడం వల్ల పాపాలు నశిస్తాయని నమ్ముతారు.
ప్రసాదం: పులిహోర ప్రసాదంగా అందించబడుతుంది.
ఆనవాయితి: ముఖ్యంగా కార్తీక మాసంలో భక్తులు ఇక్కడ పూజలు నిర్వహిస్తారు.
సౌకర్యాలు: భక్తుల కోసం తాగునీటి సదుపాయం, ప్రసాదాల విక్రయ కేంద్రాలు, మరియు పార్కింగ్ సౌకర్యాలు ఉన్నాయి.
ప్రయాణ మార్గం: తిరుపతి నుండి సుమారు 14 కిలోమీటర్ల దూరంలో ఉంది.
11. శ్రీ వేంపల్లి బాలసుబ్రహ్మణ్య స్వామి ఆలయం
స్థలం: వేంపల్లి, కడప
స్థల పురాణం: శ్రీ బాలసుబ్రహ్మణ్య స్వామి ఆలయం కడప జిల్లాలో ప్రసిద్ధి చెందింది. ఈ ఆలయం సుబ్రహ్మణ్య స్వామికి అంకితం చేయబడింది, మరియు ఇక్కడ సుబ్రహ్మణ్యుడిని పూజించడం వల్ల సంకటాలు తొలగుతాయని నమ్ముతారు.
ప్రసాదం: లడ్డూ ప్రసాదంగా అందించబడుతుంది.
ఆనవాయితి: ముఖ్యంగా సుబ్రహ్మణ్య శష్ఠి పండుగ సందర్భంగా భక్తులు ఇక్కడ ప్రత్యేక పూజలు నిర్వహిస్తారు.
సౌకర్యాలు: భక్తుల కోసం తాగునీటి సదుపాయం, ప్రసాదాల విక్రయ కేంద్రాలు మరియు విశ్రాంతి గదులు అందుబాటులో ఉన్నాయి.
ప్రయాణ మార్గం: కడప పట్టణం నుండి సుమారు 40 కిలోమీటర్ల దూరంలో ఉంది.
12. సింహాచలం వరాహ నరసింహ స్వామి ఆలయం
స్థలం: సింహాచలం, విశాఖపట్నం
స్థల పురాణం: సింహాచలం ఆలయం వరాహ, నరసింహ రూపాలలో ఉన్న విష్ణువుకు అంకితం చేయబడింది. పురాణం ప్రకారం, భూదేవిని హిరణ్యాక్షుడు బంధించినప్పుడు, శ్రీమహావిష్ణువు వరాహ రూపంలో భూదేవిని రక్షించాడని నమ్ముతారు.
ప్రసాదం: పులిహోర మరియు లడ్డూ ప్రసాదాలుగా అందించబడతాయి.
ఆనవాయితి: ముఖ్యంగా అక్షయ తృతీయ పండుగ సందర్భంగా ఆలయంలో ప్రత్యేక పూజలు నిర్వహిస్తారు.
సౌకర్యాలు: భక్తుల కోసం ప్రసాదాల విక్రయ కేంద్రాలు, విశ్రాంతి గదులు, మరియు పార్కింగ్ సౌకర్యాలు ఉన్నాయి.
ప్రయాణ మార్గం: విశాఖపట్నం పట్టణం నుండి సుమారు 18 కిలోమీటర్ల దూరంలో ఉంది.
13. అమరావతి అమరేశ్వర స్వామి ఆలయం
స్థలం: అమరావతి, గుంటూరు
స్థల పురాణం: అమరావతి అమరేశ్వర స్వామి ఆలయం పంచారామ క్షేత్రాలలో ఒకటి, ఇది శివునికి అంకితం చేయబడింది. ఈ ఆలయంలో ఉన్న శివలింగం ఎంతో విశిష్టమైనది, దీనిని “అగ్నిలింగం” అని పిలుస్తారు.
ప్రసాదం: పులిహోర మరియు దద్ధోజనం ప్రసాదాలుగా అందించబడతాయి.
ఆనవాయితి: ముఖ్యంగా కార్తీక మాసంలో భక్తులు అమరేశ్వర స్వామికి అభిషేకాలు చేయడం మరియు దీపోత్సవం నిర్వహించడం సాధారణంగా జరుగుతుంది.
సౌకర్యాలు: భక్తుల కోసం ప్రసాదాల విక్రయ కేంద్రాలు, తాగునీటి సదుపాయం, మరియు పార్కింగ్ సౌకర్యాలు అందుబాటులో ఉన్నాయి.
ప్రయాణ మార్గం: గుంటూరు నుండి సుమారు 32 కిలోమీటర్ల దూరంలో ఉంది.
14. కూర్మ దేవాలయం, శ్రీకాకుళం
విశిష్టత: ఇది భారతదేశంలో అరుదైన కూర్మావతార (తాబేలు ఆకారం) స్వామికి అంకితం చేసిన ఆలయం. ఇది హిందూ విశ్వాసానికి అత్యంత విలువైన క్షేత్రంగా భావించబడుతుంది.
ఆలయ స్థల పురాణం: క్షీరసాగర మథనంలో విరోచనుడు తన తండ్రికి క్షమాపణ చెప్పినట్లు పురాణం చెబుతోంది.
ప్రసాదం: పులిహోర మరియు లడ్డూ ప్రసాదం ఇక్కడ అందించబడుతుంది.
సౌకర్యాలు: ఉచిత వసతి, ప్రత్యేక దర్శనం టికెట్లు, భక్తులకు ప్రత్యేక క్యూలైన్లు అందుబాటులో ఉన్నాయి.
ప్రయాణ మార్గం: హైదరాబాద్ నుండి రైలు, బస్సు ద్వారా 12 గంటల ప్రయాణం.
15. కడప వైకుంఠ పురం
విశిష్టత: ఇది వైకుంఠం రూపకల్పనతో కూడిన ఆలయం. దక్షిణ భారత దేశంలో వైష్ణవ క్షేత్రాలలో ముఖ్యమైనది.
ప్రసాదం: పులిహోర, లడ్డూ ప్రసాదం భక్తులకు ప్రత్యేకంగా అందించబడుతుంది.
సౌకర్యాలు: భక్తులకు వసతి, ఉచిత దర్శనం సౌకర్యాలు ప్రత్యేకంగా అందుబాటులో ఉన్నాయి.
ప్రయాణ మార్గం: రోడ్డు మరియు రైలు ద్వారా 8-9 గంటల వరకు ప్రయాణ సమయం పడుతుంది.
16. అనంతపద్మనాభస్వామి ఆలయం
విశిష్టత: ఈ ఆలయం అనంతపద్మనాభ స్వామికి అంకితం. శ్రీ విష్ణువు స్వర్గాన్ని వదిలి భక్తులకు దివ్యంగా దర్శనమిచ్చినట్లు ఇక్కడి పురణాలు చెబుతున్నాయి. భక్తులు కోరిన కోర్కెలు తీర్చే ఆలయంగా విశ్వసిస్తారు.
స్థలం: అనంతపురం
ప్రసాదం: పులిహోర ప్రసాదం ఇక్కడ ప్రత్యేకంగా అందించబడుతుంది.
సౌకర్యాలు: ఉచిత దర్శనం, భక్తుల కోసం ప్రత్యేక సేవలు అందుబాటులో ఉన్నాయి.
ప్రయాణ మార్గం: హైదరాబాద్ నుండి రోడ్డు ద్వారా 8 గంటల ప్రయాణం.
17. ద్వారకా తిరుమల వెంకటేశ్వర స్వామి ఆలయం
స్థలం: ద్వారక తిరుమల, ఏలూరు
విశిష్టత: ఇది “చిన్న తిరుపతి” గా ప్రసిద్ధి చెందింది. ఇక్కడ వెంకటేశ్వర స్వామి ఆలయం ఉంది. తిరుమల తిరుపతికి వెళ్లలేని భక్తుల కోసం శ్రీ మహా విష్ణువు ఇక్కడ వెలిశాడని భక్తుల విశ్వాసం.
ప్రసాదం: పులిహోర, లడ్డూ ప్రత్యేక ప్రసాదాలుగా అందిస్తారు.
సౌకర్యాలు: ఉచిత వసతి, ప్రత్యేక దర్శనం టికెట్లు.
ప్రయాణ మార్గం: రోడ్డు మార్గంలో 7-8 గంటల ప్రయాణం.
18. శ్రీ రాజరాజేశ్వరి దేవాలయం
స్థలం: కాకినాడ
విశిష్టత: ఇది శ్రీ రాజరాజేశ్వరి దేవికి అంకితం అయిన పవిత్ర క్షేత్రం. ఇక్కడ అమ్మవారు ఎంతో మహిమతో కూడుకున్నట్లు విశ్వసిస్తారు. భక్తుల కోరికలు నెరవేరుతాయని నమ్ముతారు.
ప్రసాదం: పులిహోర, లడ్డూ ప్రసాదాలు అందిస్తారు.
సౌకర్యాలు: భక్తులకు వసతి, ప్రత్యేక సేవలు అందుబాటులో ఉన్నాయి.
ప్రయాణ మార్గం: రోడ్డు ద్వారా 10-12 గంటల ప్రయాణ సమయం పడుతుంది.
19. పాణినీతి పాణితో దేవాలయం
స్థలం: మచిలీపట్నం
విశిష్టత: ఇది ఆంధ్రప్రదేశ్‌లోని అత్యంత పురాతనమైన దేవాలయాల్లో ఒకటిగా ప్రసిద్ధియ పొందింది. ఇక్కడ శివుడు పూజలు అందుకుంటాడు.
ప్రసాదం: పులిహోర, లడ్డూ.
సౌకర్యాలు: భక్తులకు వసతి, అన్న ప్రసాదాలు, మంచి నీటి సౌకర్యం, ప్రత్యేక సేవలు అందుబాటులో ఉన్నాయి.
ప్రయాణ మార్గం: రోడ్డు మార్గం 8-9 గంటలు.
20. శ్రీ వేదనారాయణ స్వామి దేవాలయం
స్థలం: నాగలాపురం
విశిష్టత: ఇది శ్రీ వేదనారాయణ స్వామి కి అంకితం అయిన ప్రసిద్ధ క్షేత్రం. ఇక్కడ వేదపాఠశాల ఉంది.
ప్రసాదం: పులిహోర, అన్న ప్రసాదం.
సౌకర్యాలు: భక్తులకు వసతి మరియు దర్శనం సౌకర్యాలు.
ప్రయాణ మార్గం: రోడ్డు మార్గం ద్వారా 8 గంటల ప్రయాణం.
